Nandoe / Rhea americana

Herkomst
Het midden van Zuid-Amerika (Brazilië, Argentinië, Bolivia en Paraguay).

Biotoop / habitat
De nandoes leven in hun oorsprongsgebied op open vlakten met hier en daar struiken om te kunnen schuilen. Zij eten hoofdzakelijk plantaardig voedsel en ook wel insecten.

Lengte en gewicht
Max. lengte rechtop: 120 – 150cm.
Gewicht: +/- 25-30 kg.
Een volwassen nandoe is dus beduidend kleiner en lichter dan een struisvogel.

Levensverwachting
Nandoes zijn sterke, niet veeleisende vogels, die bij goede verzorging en hygiëne niet snel ziek worden.
In beschermd milieu leeft de nandoe langer dan in de vrije natuur en kan wel 20 jaar oud worden.

Huisvesting
In beschermd milieu dient er om het nandoe-verblijf een stevige afrastering te zijn van 150 cm hoog. En een binnenverblijf dat bescherming biedt tegen slechte weersomstandigheden.
Toch blijven nandoes bij regen en koud weer vaak buiten liggen. Ze zijn goed winterhard en bestand tegen ons klimaat.
Wanneer de buitenruimte beperkt is zal het gras worden opgegeten en de grond kapot gelopen.

Voedsel
Bij dierspeciaalzaken zijn speciale loopvogelkorrels te koop voor dagelijks gebruik. Dit voer kan het beste worden aangevuld met pluimveekorrel, gemend graan, luzernekorrels en luzernehooi. Daarnaast gras, groenvoer en fruit. Ook lusten ze graag wat brood. Daardoor ontstaat er een gevarieerd dieet.
Kuikens en jonge nandoes mogen niet te snel groeien en hebben veel bewegingruimte nodig. Er is loopvogel opfokkruimel te koop. Het is belangrijk dat de jonge vogels ruim voldoende groenvoer wordt verstrekt.
Het verdient aanbeveling nandoes twee maal per dag te voeren. Voor een goede spijsvertering hebben ze maagkiezels nodig.
Schoon vers drinkwater dient altijd aanwezig te zijn.

Beschrijving
Nandoes lijken wat uiterlijk betreft op struisvogels. Zij hebben als wildkleur een grijzige bevedering met bruine en zwarte accenten. Een zwarte tekening aan de onderzijde van de hals en borst, en een vaalwitte buik. De veren op het lichaam zijn lang en dun.
De lange hals heeft korte veren. Nandoes hebben lange, vrij krachtige en onbevederde poten met drie tenen met flinke nagels.
De snavel is spitser dan van de struisvogel en de emoe. De ogen zijn licht grijsblauw.
Het schedeldak is zwart gekleurd en de gehooringang is duidelijk afgetekend zichtbaar. Nandoes hebben een hele kleine staart, die schuil gaat in de afhangende veren.
Mannetjes en vrouwtjes zijn moeilijk van elkaar te onderscheiden. Maar het volwassen mannetje, de haan, heeft meer zwart onderaan de hals en borst dan het vrouwtje, de hen, en is wat groter en zwaarder.

Soorten / ondersoorten / mutanten
Nandoes zijn de enige familie uit het geslacht Rheiformes.
Van de nandoe (Rhea americana) zijn er als hobbydieren ook witte mutanten.

Kweek
Eén nandoe-haan kan het beste met 2-3 nandoe-hennen worden samengehouden.
Ze zijn geslachtsrijp op 2-3 jarige leeftijd. In de broedtijd, in april en mei, maakt het mannetje een nest in een kuil op de grond.
De haan baltst door de veren op zijn kop op te zetten en door met de nek over zijn rug te zwaaien en met de vleugels te klapperen. En maakt een diep, verdragend geluid dat klinkt als een enorme Oe-hoe uil.
Een hen legt zo’n 15 geelgekleurde eieren, die door de haan in het nest worden gerold.
Bij het houden van meerdere hennen komen er zo teveel eieren in het nest. Overtallige eieren dienen te worden verwijderd.
Alleen de haan broed de eieren uit en kan er slechts 15-18 stuks goed bebroeden. De hennen doen daar niet aan mee! De haan jaagt de vrouwtjes zelfs weg.
Vanwege de kuil in de grond is er het gevaar dat bij veel regenval in ons klimaat, het nest vol met water loopt!
De broedtijd duurt 6 weken.
Tijdens het broedseizoen kunnen nandoe-hanen wat vervelend en zelfs wat agressief zijn.
Na het uitkomen van de eieren verzorgt alleen de haan de kuikens. De vrouwtjes kijken er totaal niet naar om en proberen de jongen zelfs te pikken. Het is zelfs beter de hennen te scheiden. De jongen zijn nestvlieders, bruin en geel gestreept van kleur.

Gedrag
Zoals alle loopvogels kan ook de nandoe niet vliegen. Nandoes hebben wel redelijk grote vleugels, maar door de slappe veren en afwezigheid van slagpennen kan er niet voldoende lucht mee verplaatst worden om te vliegen. Zij hebben wel hele krachtige poten, met drie tenen, waarmee ze gedurende een korte tijd zelfs een snelheid kunnen behalen van wel 60 km per uur.
Zij kunnen grote stappen en sprongen maken. Hun vleugels dienen dan voor het bewaren van hun evenwicht en helpen mee bij het maken van enorm snelle, haakse bochten.
Nandoes zijn nieuwsgierig en pikken met hun snavel naar alles van hun gading. Dat kunnen dus onbedoeld ongewenste voorwerpen zijn en vingers of kleurige kleding.
Bij verandering van locatie en tijdens vervoer zijn ze stressgevoelig en kunnen daardoor oververhit raken.

Status
In het oorsprongsgebied zijn de nandoes niet bedreigd, ondanks de oprukkende landbouw.
In Nederland worden nandoes gehouden in dierentuinen, vogelparken, op kinderboerderijen en als hobbydier.
Van alle loopvogels, zoals de struisvogel uit Afrika en de emoe uit Australië, wordt de nandoe het meest door particulieren gehouden.

Wetgeving
In Nederland mogen nandoes als hobbydier gehouden worden en hoeven niet te worden geregistreerd.

Bron
Jaap Korten
Aviornis International Nederland